Vì sao nên cho trẻ bú mẹ sớm trong 1 giờ đầu sau sinh? – Góc nhìn chuyên môn từ NeoVita

1 giờ đầu tiên sau sinh – được ví như “giờ vàng” quyết định nhiều yếu tố sức khỏe lâu dài cho trẻ sơ sinh. Trong thời khắc thiêng liêng ấy, việc cho bé bú mẹ sớm không chỉ đơn thuần là hành động kết nối tình mẫu tử, mà còn là một "liều vắc-xin tự nhiên đầu đời" bảo vệ bé khỏi rất nhiều rủi ro sức khỏe.

Tại Trung tâm tiêm chủng và dịch vụ y tế NeoVita, chúng tôi luôn đồng hành cùng mẹ bầu để chuẩn bị cho một hành trình vượt cạn an toàn và hành trình nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ hơn vì sao cho bé bú mẹ sớm ngay trong giờ đầu tiên sau sinh lại quan trọng đến như vậy, dựa trên những bằng chứng y khoa và hướng dẫn chuyên môn cập nhật.

1. Bú mẹ sớm – "khởi động" hệ miễn dịch của trẻ
   Sữa mẹ trong 24-48 giờ đầu tiên sau sinh được gọi là sữa non (colostrum) – thứ sữa giàu kháng thể, đặc biệt là IgA, giúp bé chống lại các tác nhân gây bệnh.
   
   Việc cho bé bú sớm trong 1 giờ đầu sau sinh giúp bé:
   - Tăng cường đề kháng tự nhiên, chống lại vi khuẩn, virus từ môi trường bên ngoài khi bé vừa rời khỏi bụng mẹ.
   - Giảm nguy cơ nhiễm trùng sơ sinh, đặc biệt là nhiễm trùng huyết, viêm phổi, tiêu chảy.
   - Hỗ trợ hệ miễn dịch non nớt phát triển tốt hơn.
   
   Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sữa non được coi là "liều vắc-xin đầu đời", chứa tới hơn 60 thành phần miễn dịch, enzyme và protein bảo vệ mà không một loại sữa công thức nào có thể thay thế được.
   
   
2. Giúp đào thải phân su – Giảm nguy cơ vàng da sơ sinh
   Phân su – là chất thải đầu tiên của bé sau sinh, chứa bilirubin – yếu tố liên quan đến vàng da. Việc bú mẹ sớm và thường xuyên giúp bé kích thích nhu động ruột và tống phân su ra ngoài nhanh hơn, từ đó:
   - Giảm đáng kể nguy cơ vàng da sơ sinh.
   - Giảm nhu cầu phải điều trị bằng chiếu đèn hay truyền dịch.
   - Hạn chế việc phải cách ly mẹ và bé sau sinh – điều ảnh hưởng đến sự kết nối cảm xúc và hiệu quả nuôi con bằng sữa mẹ.
   
   Một số nghiên cứu tại Việt Nam ghi nhận: trẻ được bú mẹ trong vòng 1 giờ đầu có thời gian bị vàng da ngắn hơn và tỷ lệ phải điều trị bằng đèn chiếu ít hơn 30% so với nhóm không bú sớm.
   
   
3. Hỗ trợ ruột phát triển và giảm nguy cơ dị ứng
   Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh vẫn còn rất "non yếu" khi vừa chào đời. Sữa non có khả năng:
   - Bồi đắp lớp màng bảo vệ thành ruột.
   - Tăng cường hệ vi sinh có lợi.
   - Giảm tính thấm của niêm mạc ruột, nhờ đó ngăn chặn nguy cơ dị ứng thực phẩm sớm và các bệnh lý liên quan đến miễn dịch sau này như chàm sữa, hen suyễn.
   
   Trẻ được bú mẹ ngay sau sinh thường có hệ vi sinh đường ruột cân bằng hơn, ít có nguy cơ rối loạn tiêu hóa hoặc dị ứng sau này.
   
   
4. Giảm mức độ nặng nếu bé bị nhiễm khuẩn
   Một số bé sơ sinh không tránh khỏi nguy cơ bị nhiễm khuẩn do môi trường, tiếp xúc dụng cụ y tế, hoặc các yếu tố trong quá trình sinh nở. Tuy nhiên, trẻ được bú mẹ sớm và đều đặn thường có mức độ bệnh nhẹ hơn, phục hồi nhanh hơn, ít phải can thiệp y khoa sâu như kháng sinh đường tĩnh mạch hay thở máy.
   
   Đó là bởi:
   - Sữa mẹ không chỉ giúp tăng sức đề kháng, mà còn cung cấp các enzyme và yếu tố điều hòa miễn dịch, hỗ trợ cơ thể bé tự điều chỉnh phản ứng viêm nhiễm.
   - Sữa mẹ cũng chứa prebiotics giúp tăng cường sức khỏe ruột – nơi chiếm đến 70% hệ miễn dịch.
   
   Số liệu cho thấy: trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong những ngày đầu tiên có tỷ lệ nằm viện thấp hơn và thời gian điều trị nhiễm trùng rút ngắn đáng kể.
   
   
5. 
   5. Tăng cường gắn kết mẹ và bé
   Không thể không nhắc đến lợi ích tâm lý sâu sắc từ việc cho bé bú sớm:
   - Bé được tiếp xúc da kề da với mẹ – điều giúp điều hòa nhịp tim, nhịp thở và giữ ấm cơ thể bé.
   - Mẹ được kích thích tiết oxytocin – hormone gắn kết, đồng thời hỗ trợ co hồi tử cung và giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.
   - Tạo nên một khởi đầu vững chắc cho hành trình nuôi con bằng sữa mẹ lâu dài.
   
   Lời khuyên từ chuyên gia NeoVita
   “Chúng tôi luôn khuyến khích sản phụ, dù sinh thường hay sinh mổ, nên tạo điều kiện cho trẻ được bú mẹ trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Đây là thời điểm vàng để bé hấp thu trọn vẹn những gì tốt nhất từ mẹ, và chính là bước khởi đầu lý tưởng cho sức khỏe lâu dài của trẻ.”
   — Ths. Bs. Lê Triệu Hải – Chuyên gia Sản khoa NeoVita. 

Làm sao để mẹ có thể cho bé bú sớm sau sinh?

• Hỗ trợ da kề da ít nhất 90 phút sau sinh.
  - Không cắt dây rốn sớm (trừ trường hợp cấp cứu).
  - Khuyến khích và hỗ trợ mẹ cho bé bú ngay khi có dấu hiệu tìm ti.
  - Đảm bảo không có can thiệp không cần thiết gây gián đoạn quá trình kết nối mẹ - bé.
  
  Nếu mẹ sinh mổ hoặc có các biến chứng, đội ngũ y tế vẫn đảm bảo thực hiện tiếp xúc sớm và cho bé bú mẹ càng sớm càng tốt, có thể qua hỗ trợ hút sữa non hoặc phương pháp da kề da với bố.
  
  Mẹ bầu cần chuẩn bị gì?
  
  Để có thể cho con bú mẹ ngay từ giờ đầu tiên, mẹ cần:
  1. Thăm khám thai kỳ định kỳ để tầm soát sớm các yếu tố nguy cơ trong thai kỳ.
  2. Tham gia các lớp học tiền sản – nơi cung cấp kiến thức thực hành về nuôi con bằng sữa mẹ, chăm sóc trẻ sơ sinh.
  3. Chọn nơi sinh có thực hiện chăm sóc thiết yếu sau sinh chuẩn y khoa, có đội ngũ bác sĩ sản – nhi đồng hành, đặc biệt là những cơ sở thân thiện với bà mẹ và trẻ sơ sinh như NeoVita.
  4. Trang bị tâm lý vững vàng và sẵn sàng nuôi con bằng sữa mẹ từ giây phút đầu tiên.
  

Các dịch vụ dành cho mẹ bầu tại NeoVita:

- Khám thai và theo dõi thai kỳ cùng bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm.
- Khám và tư vấn sau sinh
- Tổ chức lớp học tiền sản định kỳ.
- Tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ và dinh dưỡng cho mẹ bầu.

Dịch vụ dành cho bé yêu:
- Tiêm chủng đúng lịch theo từng giai đoạn.
- Khám nhi định kỳ và tầm soát phát triển toàn diện.
- Tư vấn dinh dưỡng – miễn dịch – tiêu hóa – giấc ngủ – hành vi.